Forinty HUF. Węgry to kraj, który kojarzy się naszym rodakom między innymi z historyczną przyjaźnią, papryką, gulaszem i wycieczkami nad Balaton. Z ekonomicznego punktu widzenia Węgry stanowią przykład kraju, który w 1989 r. „startował” z wyższego poziomu rozwoju gospodarczego, ale został wyprzedzony przez Polskę. Ze względu na swoją lokalizację oraz przynależność do Unii Europejskiej, Węgry są coraz częstszym obiektem zainteresowania naszych przedsiębiorców. Takie firmy muszą wziąć pod uwagę konieczność wymiany złotego na forinta.
Spis Treści
Forinty
Z węgierską walutą mają styczność również rodacy wybierający się na Węgry w celach turystycznych. Z myślą o tych wszystkich osobach oraz innych czytelnikach, przygotowaliśmy kolejny ciekawy opis waluty. Jego tematem jest szeroko pojęta charakterystyka forinta oraz węgierskiej gospodarki. Nasi czytelnicy poznają również wiele ciekawych faktów dotyczących historii Węgier.
Symbol oraz podział walutywęgierskiej
Charakterystyczne oznaczenie forinta w formacie ISO 4217 („HUF”), nasi rodacy często mogą zobaczyć w kantorach stacjonarnych oraz internetowych.
Trudno się temu dziwić, gdyż forint jest jedną z częściej wymienianych w Polsce walut. Jego międzynarodowe oznaczenie pochodzi od anglojęzycznej nazwy „hungarian forint”. Na terenie Węgier można również spotkać oznaczenie „Ft”. Nie jest ono często używane poza macierzystym krajem forinta.
W nawiązaniu do geografii oraz historii warto wspomnieć, że sama nazwa „forint” ma dość zaskakujące pochodzenie. Nazwa obecnej węgierskiej waluty pochodzi bowiem z włoskiej Florencji i jest związana ze złotymi monetami (florenami), które wybijano od połowy XIII wieku. Nazwa „floren” została stopniowo zniekształcona do postaci węgierskiego słowa „forint”, gdy władcy Węgier zaczęli wybijać własne złote monety, korzystając ze sporych krajowych złóż kruszcu. Ten temat rozwiniemy w rozdziale dotyczącym historii forinta.
Równie ciekawie przedstawia się etymologia słowa „fillér” określającego podjednostkę forinta oraz innych walut używanych wcześniej na obszarze dzisiejszych Węgier (tzn. pengő i korony węgierskiej/austrowęgierskiej). Nazwa węgierskiej monety zdawkowej pochodzi od niemieckiego słowa „Vierer” oznaczającego czwórkę. Ten językowy związek wynika z faktu, że moneta o nominale 1 filléra początkowo miała wartość czterech krajcarów. Później jeden fillér stał się setną częścią większej jednostki monetarnej. Jeszcze niedawno na terenie Węgier można było spotkać małe monety „fillérowe” o wartości jednej setnej forinta. Wspomniane monety zostały wycofane z obiegu pod koniec minionego wieku. Przyczyną była ich niewielka wartość nabywcza. Filléry stały się bezwartościowe ze względu na wcześniejszą inflację pustoszącą portfele Węgrów. Sama jednostka monetarna określana mianem „filléra”, nie zniknęła jednak z użycia. Przy pomocy fillérów czasem wyraża się kwoty mniejsze od jednego forinta. Przykładem może być cena 1 litra benzyny wynosząca 352,40 HUF (352 forinty i 40 fillérów). Ta cena pokazuje również, jak brak denominacji (potocznie zwanej „obcięciem zer”), zmusza Węgrów do używania wysokich nominałów w codziennych rozliczeniach.
Węgierskie monety
Warto dodać, że inflacja spowodowała wycofanie z obiegu nie tylko monet o nominale mniejszym niż 1 forint. Pod koniec lutego 2008 roku, z portfeli Węgrów zniknęły również monety o nominale 1 forinta oraz 2 forintów. Po tej zmianie wymuszającej zaokrąglanie cen do 5 forintów, lista monet używanych na Węgrzech przedstawia się następująco (patrz poniższa grafika):
- 5 forintów
- 10 forintów
- 20 forintów
- 50 forintów
- 100 forintów
- 200 forintów
Aktualne węgierskie monety zwracają uwagę nie tylko ze względu na swoje wysokie nominały. Ciekawą kwestią jest również obecność akcentów związanych z przyrodą oraz geografią Węgier. Mowa o czapli białej (patrz moneta 5 HUF), kosaćcu pstrym (patrz moneta 20 HUF) oraz rarogu zwyczajnym (patrz moneta 50 HUF). Oprócz przedstawienia chronionej rośliny oraz dwóch ptaków, na węgierskich monetach znajdziemy również krajowy herb (patrz monety 10 HUF i 100 HUF) oraz Most Łańcuchowy w Budapeszcie (patrz moneta 200 HUF). Wspomniany most znalazł się na monecie jako motyw wybrany przez obywateli Węgier.
Forinty – banknoty
Interesująco wyglądają również węgierskie banknoty (patrz poniższa grafika). Obecnie cały czas w użyciu pozostaje seria, której emisję rozpoczęto w latach 1997 – 2001 (poza banknotem 200 HUF zastąpionym przez tańszą w produkcji monetę). W portfelach Węgrów znajdziemy następujące nominały:
- 500 forintów z wizerunkiem księcia Siedmiogrodu Franciszka II Rakoczego
- 1000 forintów z wizerunkiem króla Węgier Macieja Korwina
- 2000 forintów z wizerunkiem księcia Siedmiogrodu Gábora Bethlena
- 5000 forintów z wizerunkiem polityka i przedsiębiorcy Istvána Széchenyiego
- 10 000 forintów z wizerunkiem króla Stefana I Świętego
- 20 000 forintów z wizerunkiem polityka Ferenca Deáka
Warto wiedzieć, że węgierski bank centralny wprowadza zmiany w wyglądzie i zabezpieczeniach nowo emitowanych banknotów. Różnią się one między innymi kolorem oraz obecnością hologramów (patrz pierwsza z poniższych grafik). Co ważne, starsze wersje banknotów 2000 HUF oraz 5000 HUF nie są już akceptowane w ramach transakcji gotówkowych. Podobny los niebawem czeka starsze banknoty 20 000 forintów (akceptowane do 31 grudnia 2017 r.) oraz 1000 forintów (akceptowane do 31 października 2018 r.). Można przypuszczać, że udoskonalone banknoty z obecnej serii (patrz poniższe grafiki), posłużą Węgrom jeszcze przez dłuższy czas. W przyszłości lifting przejdzie również banknot o nominale 500 forintów. Jego wygląd nie będzie jednak znacząco różnił się od wersji z 1998 r.
Historia waluty węgierskiej
W poprzednim rozdziale wspomnieliśmy o pochodzeniu nazwy „forint”, która wywodzi się od florenckich złotych monet (florenów). Odpowiedniki florenów zaczęli wybijać węgierscy władcy, którzy mieli pod dostatkiem kruszcu wydobywanego na terenie dzisiejszych Węgier. Historyczny forint pochodzi z czasów panowania Ludwika Węgierskiego (1342 r. – 1382 r.). Warto dodać, że wspomniany władca był królem Polski w latach 1370 – 1382 i ojcem Królowej Jadwigi.
Złote forinty wybijano jeszcze za czasów króla Macieja Korwina (przedstawionego na obecnym banknocie 1000 HUF). Forint jako węgierska moneta narodowa ponownie pojawił się w 1868 roku, czyli rok po przekształceniu Cesarstwa Austriackiego w dualistyczną Monarchię Austro – Węgierską. Oparty na srebrze węgierski forint, stanowił odpowiednik austriackiego guldena i dzielił się na 100 krajcarów. Warto wspomnieć, że ówczesne forinty były używane na wszystkich terenach należących do węgierskiej części Austro – Węgier (m.in. w dzisiejszej zachodniej Rumunii oraz na obszarze Chorwacji).
W 1892 r. doszło do przyjęcia złotego standardu przez Austro – Węgry i wprowadzenia jednolitej waluty (korony) na obszarze całej monarchii rządzonej przez Franciszka Józefa. Wspomniana waluta przestała funkcjonować wraz z rozpadem Monarchii Austro – Węgierskiej w 1918 r. Co ciekawe, nowo powstałe Węgry nie przywróciły forinta jako swojej narodowej waluty. Tę rolę przejęła korona węgierska (patrz poniższa grafika). Wspomniana waluta mocno ucierpiała na wartości w pierwszej połowie lat 20 – tych, co skutkowało koniecznością jej wymiany.
Rolę kolejnej waluty Węgrów pełniło pengő (nazwa od słowa „brzęczące”) emitowane w latach 1927 – 1946. Początkowo nowa waluta utrzymywała swoją wartość, co było efektem programu stabilizacyjnego i pożyczki udzielonej Węgrom przez Ligę Narodów. Światowy kryzys przyniósł jednak dewaluację nowej węgierskiej waluty. Ten spadek wartości pengő pogłębił się w latach II wojny światowej. Ówczesna emisja pieniędzy była uzależniona tylko od rosnących potrzeb militarnych. Inflacyjnej spirali nie udało się zatrzymać również po zakończeniu działań wojennych. Spadek wartości pieniądza wymuszał konieczność emisji banknotów o coraz większych nominałach. Przykładem jest banknot o nominale 100 000 000 000 000 000 000 pengő (100 trylionów pengő) zaprezentowany poniżej. Warto dodać, że na wskutek najwyższej odnotowanej inflacji w historii ekonomii, węgierskie banknoty traciły połowę swojej wartości przez 11 godzin. Innymi słowy, stopa inflacji wynosiła około 350% dziennie. Sytuację pogarszała niska produkcja przemysłowa i rolnicza w zdewastowanym kraju oraz emisja własnej waluty przez okupującą kraj Armię Czerwoną. Dowodem na upadek krajowej waluty były zmiany jej kursu wobec dolara amerykańskiego. W kolejnych analizowanych okresach, kurs dolara do pengő wynosił:
- 31 marzec 1941 r. – 5,06 pengő za 1 dolara
- 30 czerwiec 1944 r. – 33,51 pengő za 1 dolara
- 31 sierpień 1945 r. – 1320 pengő za 1 dolara
- 31 październik 1945 r. – 8200 pengő za 1 dolara
- 30 listopad 1945 r. – 108 000 pengő za 1 dolara
- 31 grudzień 1945 r. – 128 000 pengő za 1 dolara
- 31 styczeń 1946 r. – 795 000 pengő za 1 dolara
- 31 marzec 1946 r. – 1 750 000 pengő za 1 dolara
- 30 kwiecień 1946 r. – 59 000 000 000 pengő za 1 dolara
- 31 maj 1946 r. – 42 000 000 000 000 000 pengő za 1 dolara
- 10 lipiec 1946 r. – 460 000 000 000 000 000 000 000 000 000 pengő za 1 dolara
Wprowadzenie waloryzowanej waluty (adópengő) m.in. w postaci obligacji i kwitów depozytowych, nie pozwoliło na ustabilizowanie sytuacji gospodarczej.
Węgrom pogrążonym w hiperinflacji pomogły międzynarodowe pożyczki połączone z powrotem do kraju złota ewakuowanego podczas II wojny światowej. Kluczowe znaczenie miało jednak wprowadzenie forinta, który zastąpił bezwartościowe pengő. W momencie wymiany, 1 forint był warty 400 000 000 000 000 000 000 000 000 000 jednostek poprzedniej waluty. Decyzja rządu USA, który zwrócił Węgrom przechowywane złoto, skutkowała oparciem wartości nowego forinta na złotym kruszcu. Takie zabezpieczenie poprzez kruszec miało znaczenie nie tylko ekonomiczne, ale również psychologiczne (podobnie jak wybijanie srebrnych pięcioforintówek). Do ustabilizowania inflacji przyczyniła się też bolesna dla ludności korekta płac i urzędowa kontrola cen.
W 1949 roku okazało się, że wprowadzone trzy lata wcześniej monety muszą zostać wymienione. Taki krok był związany z przejęciem całkowitej władzy w kraju przez komunistów. Partia komunistyczna chciała zaakcentować swoje zwycięstwo polityczne poprzez emisję monet z godłem nowo powstałej Węgierskiej Republiki Ludowej. Dwa lata później (w 1951 r.) miał miejsce jeszcze jeden (na szczęście krótkotrwały) wzrost inflacji do wysokiego poziomu (patrz poniższy wykres). To zjawisko było związane z podniesieniem wcześniej „zamrożonych” cen wielu dóbr i usług. Przez prawie cały późniejszy okres funkcjonowania Węgierskiej Republiki Ludowej, roczny wzrost cen nie przekraczał 10%. Od początku lat 70 – tych można było jednak zauważyć wyraźny wzrost tempa zmian inflacyjnych. Przyczyna tego zjawiska był wzrost cen ropy naftowej i narastający kryzys zadłużeniowy węgierskiej gospodarki. Wprowadzony przez ekipę Jánosa Kádára model gospodarki socjalistycznej z elementami wolnego rynku i spółdzielczości (tzw. „gulaszowy komunizm”) przez kolejne lata stawał się coraz bardziej niewydolny, a ukrytą inflację potęgował spadek jakości produkowanych dóbr. Z bardzo podobnym zjawiskiem mieliśmy do czynienia w przypadku Polski oraz innych krajów Bloku Wschodniego. To nie zmienia jednak faktu, że w 1989 r. Węgry cechowały się o jedną czwartą wyższym PKB per capita niż Polska.
Podobieństwo pomiędzy Polską i Węgrami dotyczyło również wysokiej inflacji na początku lat 90 – tych. W przypadku Węgier, wzrost cen nie był tak dewastujący, jak 45 lat wcześniej. Tym niemniej inflacja wynosząca nawet 35% rocznie przyczyniła się do szybkiego obniżenia poziomu życia ludności. Przyczyną presji cenowej było m.in. uwolnienie administracyjnie wyznaczanych cen dóbr (np. gazu) i czynszów w publicznych zasobach mieszkaniowych. Warto zwrócić uwagę, że wysoka inflacja obniżająca wartość forinta, utrzymywała się na Węgrzech jeszcze w 1995 r. (patrz poniższy wykres). W tym kontekście kluczowe znaczenie miały oczekiwania inflacyjne konsumentów. Do 1995 r. inflację próbowano kontrolować poprzez administracyjne ustalanie kursu forinta względem koszyka najważniejszych walut. Pakiet reform gospodarczych wprowadzony w 1995 roku, skutkował zmianą tego systemu i wprowadzeniem mechanizmu kontrolowanej dewaluacji stosowanego aż do 2001 r.
Jeżeli chodzi o węgierskie banknoty z lat 90 – tych, to warto wspomnieć, że jeszcze przez dłuższy czas od początku transformacji gospodarczej, te papierowe pieniądze przypominały o czasach Węgierskiej Republiki Ludowej. Przykładem jest poniższy banknot o nominale 1000 forintów z 1993 roku, który różnił się od odpowiednika emitowanego w latach 80 – tych tylko obecnością nowego węgierskiego godła. Takie liftingowane banknoty z poprzedniej epoki, znajdowały się w obiegu jeszcze pod koniec lat 90 – tych. Dopiero wtedy wprowadzono nową serię banknotów, którą opisywaliśmy w poprzednim rozdziale.
Poniżej prezentujemy z kolei wykres wartości forinta względem dolara (lata 1995 – 2017). Nietrudno zauważyć, że węgierska waluta słabła jeszcze w 2000 r. Później trend się odwrócił na wskutek zamachów z 11 września 2001 roku, wojennego zaangażowania USA, lepszych wyników węgierskiej gospodarki i zakończenia kontrolowanej dewaluacji forinta. Na początku XXI wieku powstały odpowiednie warunki do tego, żeby węgierskie władze monetarne uwolniły kurs forinta i przeszły do systemu kontroli inflacji przy pomocy stóp procentowych. Ówczesny wzrost cen na Węgrzech był już niższy od 10% rocznie (patrz wykres powyżej), ale stało się oczywiste, że inflacja w długim terminie powinna jeszcze znacząco spaść.
Z kolejnym wzrostowym trendem dla kursu USD/HUF mieliśmy do czynienia po eskalacji ostatniego kryzysu gospodarczego. Przełom minionej i bieżącej dekady był ciężki dla węgierskiej gospodarki, która w 2009 r. skurczyła się o ponad 6%. Kolejny spadek PKB (o 1,6%) miał miejsce w 2012 r. Przez kolejne lata, tempo wzrostu węgierskiego PKB było następujące:
- 2013 r. – 2,1%
- 2014 r. – 4,0%
- 2015 r. – 3,1%
- 2016 r. – 2,0%
Pod rządami kontrowersyjnej ekipy Orbana, sytuacja gospodarcza Węgier się poprawiła. Trudno jednak ukryć, że niektóre decyzje polityczne negatywnie odbijają się na notowaniach forinta i ocenie kraju przez inwestorów. W sferze czysto gospodarczej problemem jest m.in. kiepska spłacalność kredytów (to skutek boomu z minionej dekady), spore uzależnienie gospodarki od zagranicznej branży automotive oraz zbyt szybki wzrost cen nieruchomości mieszkaniowych wywołany rządowymi dotacjami. Warto jednak zdawać sobie sprawę, że rosną szanse zastąpienia forinta przez euro. Ostatnie sygnały napływające z Węgier wskazują, że tamtejszy rząd (mimo konfliktów z władzami UE) jest bardziej skłonny przyjąć euro niż jeszcze 2 – 3 lata temu. Co ciekawe, większość ankietowanych Węgrów opowiada się za wymianą forinta na europejską walutę. Warto dodać, że obecnie euro jest referencyjną walutą dla forinta. Duże odchylenia kursu EUR/HUF od preferowanego poziomu, mogą powodować interwencję walutową Węgierskiego Banku Centralnego.
Forinty – emitent, wartość emisji i zasięg obowiązywania waluty
W ramach kolejnego rozdziału pokrótce opiszemy np. rolę i historię Narodowego Banku Węgier (MNB – Magyar Nemzeti Bank). Wspomniana instytucja powstała w 1924 roku jako następca centralnego banku Monarchii Austro – Węgierskiej. Zasługą Narodowego Banku Węgier było m.in. opisywane już ustabilizowanie cen i wprowadzenie pengő. W czasach globalnego kryzysu (początek lat 30 – tych) i późniejszej wojny światowej, centralny bank Węgier utracił swoją niezależność. Autonomicznego banku centralnego nie chcieli tolerować również komuniści, którzy w ramach stopniowego przejmowania władzy znacjonalizowali cały system bankowy. Na wskutek tych działań, Narodowy Bank Węgier (podobnie jak jego odpowiednik z Polski) stał się monobankiem świadczącym również usługi komercyjne dla ludności. Ten system przetrwał do 1987 roku, kiedy przywrócono podział na bank centralny i banki komercyjne. W 1991 r. przyjęto nowe przepisy, których zadaniem było zapewnienie niezależności banku centralnego w ramach prowadzonej polityki monetarnej. Ta niezależność czasem budziła wątpliwości ze względu na zajmowanie wiodących stanowisk w MNB przez polityków należących do aktualnie rządzącej partii. Przykładem jest György Matolcsy, czyli aktualny prezes Narodowego Banku Węgier.
Narodowy Bank Węgier posiada podobne kompetencje, jak jego odpowiednik z Polski. Do zadań MNB oprócz prowadzenia aktywnej polityki monetarnej należy między innymi kontrola nad emisją monet i banknotów, zarządzanie rezerwami walutowymi, dbałość o bezpieczeństwo systemu finansowego oraz działalność analityczna. Podobnie jak w przypadku NBP, strategiczne decyzje dotyczące m.in. poziomu głównej stopy procentowej są podejmowane przez kolegialny organ (odpowiednik Rady Polityki Pieniężnej).
W ramach swojej działalności analitycznej, MNB publikuje między innymi dane dotyczące podaży krajowego pieniądza. Zgodnie z tymi informacjami, agregat pieniężny M3 dla forinta w sierpniu 2017 r. wynosił 21,52 bln forintów (ok. 0,30 bln zł). Wspomniana suma uwzględniała m.in. gotówkę w obiegu, depozyty bankowe oraz niektóre papiery dłużne. Podobnie obliczany agregat monetarny M3 dla polskiego złotego, w sierpniu 2017 r. miał wartość 1,27 bln zł. Tak duża dysproporcja podaży pieniądza w dwóch krajach o bardzo podobnym poziomie rozwoju jest łatwa do wytłumaczenia, gdy weźmiemy pod uwagę różnicę wielkości polskiej i węgierskiej gospodarki. Potencjał gospodarczy Węgier jest często przeceniany w naszym kraju. Dane Banku Światowego z 2016 r. wskazują, że nominalna wartość węgierskiego PKB wynosi 124 mld USD. Ten wynik pozwolił Węgrom na zajęcie 56 pozycji wśród 217 klasyfikowanych krajów. Polska zajęła z kolei 23 pozycję, a nominalną wielkość jej gospodarki oszacowano na 470 mld USD. Nietrudno zauważyć, że różnica podaży pieniądza (M3) odpowiada dysproporcji w sumarycznym poziomie polskiego i węgierskiego PKB. Na niewielką podaż forinta wpływa również ograniczenie obszaru jego częstego stosowania do dziesięciomilionowych Węgier.
Polityka monetarna emitenta
Narodowy Bank Węgier w ramach prowadzonej polityki monetarnej musi brać pod uwagę wszystkie wymienione wcześniej okoliczności ekonomiczne i polityczne oraz uzależnienie krajowej gospodarki od eksportu kierowanego do Strefy Euro. Warto zwrócić uwagę, że MNB podobnie jak Narodowy Bank Polski realizuje politykę bezpośredniego celu inflacyjnego. Ten cel wynoszący obecnie 3,00% w skali roku, został ustalony nieco wyżej niż w przypadku Polski (2,50%). Odchylenie od wspomnianego celu inflacyjnego Węgier, określono na poziomie +/- 1,00 punktu procentowego (patrz poniższy wykres).
Zgodnie z aktualnymi prognozami Narodowego Banku Węgier, stopa inflacji obecnie wynosząca około 2,00% rocznie, w dłuższej perspektywie ustabilizuje się na poziomie 3,00% (patrz pierwszy z poniższych wykresów). W nawiązaniu do prognoz warto wspomnieć, że wcześniej Węgry miały spory problem z utrzymaniem inflacji na poziomie zbliżonym do celu MNB. Ten kraj (podobnie jak Polska) doświadczył deflacyjnego epizodu. Na przełomie 2014 r. i 2015 r. stopa węgierskiej deflacji osiągnęła poziom (-1,00%). Opisywana sytuacja była związana między innymi z malejącym kosztem zakupu ropy naftowej oraz obniżką cen regulowanych.
Nowe dane MNB wskazują, że węgierska gospodarka trwale wróciła na inflacyjną ścieżkę. Wzrostowi cen ma sprzyjać tempo rozwoju krajowej gospodarki na poziomie około 4,00% w 2018 r. Prognozy Narodowego Banku Węgier sugerują jednak, że później nastąpi spadek dynamiki krajowej gospodarki do poziomu około 3,00% rocznie (patrz drugi poniższy wykres). Rodzi się pytanie, czy węgierskie władze monetarne nie będą poddawane presji rządu niezadowolonego z wyników gospodarczych. Wzrost na poziomie 3,00% rocznie to przyzwoity wynik, ale trzeba zdawać sobie sprawę, że takie tempo rozwoju nie pozwoli Węgrom na szybkie zmniejszenie luki cywilizacyjnej wobec krajów „starej unii”. Problem dotyczący ewentualnego stymulowania węgierskiej gospodarki, wiąże się z obecnym poziomem tamtejszych stóp procentowych (patrz trzeci poniższy wykres). Główna stopa procentowa MNB od maja 2016 r. znajduje się na rekordowo niskim poziomie (0,90%). Dlatego władze monetarne nie mają pola do dużych obniżek. Trzeba również wziąć pod uwagę fakt, że wraz z inflacją stopniowo wzrasta prawdopodobieństwo podwyżki stóp procentowych Europejskiego Banku Centralnego. Można oczekiwać, że MNB będzie brał pod uwagę zmiany polityki monetarnej w Strefie Euro.
Specyfika i znaczenie waluty węgierskiej na rynku FOREX
W ramach kolejnego rozdziału, jak zwykle przyjrzymy się znaczeniu forinta na międzynarodowym rynku walutowym (patrz poniższa tabela). Jak nietrudno się domyślić, wspomniana waluta nie jest jednym z liderów międzynarodowej wymiany. Opisywana sytuacja wynika głównie z niewielkiego rozmiaru węgierskiej gospodarki. O faktycznym znaczeniu forinta na FOREX-ie, wiele mogą nam powiedzieć dane Banku Rozrachunków Międzynarodowych (Bank of International Settlements – BIS). Według szacunków BIS, forint przez kolejne lata cechował się następującym udziałem w wartości obrotów rynku FOREX:
- 2001 rok – poniżej 0,1% (33 miejsce)
- 2004 rok – 0,2% (23 miejsce)
- 2007 rok – 0,3% (23 miejsce)
- 2010 rok – 0,4% (24 miejsce)
- 2013 rok – 0,4% (24 miejsce)
- 2016 rok – 0,3% (26 miejsce)
Te same dane BIS w następujący sposób przedstawiają udział złotego w obrotach rynku FOREX:
- 2001 rok – 0,5% (18 miejsce)
- 2004 rok – 0,4% (19 miejsce)
- 2007 rok – 0,8% (17 miejsce)
- 2010 rok – 0,8% (18 miejsce)
- 2013 rok – 0,7% (22 miejsce)
- 2016 rok – 0,7% (22 miejsce)
Jak widać, różnica pomiędzy udziałem rynkowym forinta oraz złotego w 2016 r. była znacząca (0,7% vs 0,3%). Ta różnica nie przełożyła się jednak mocno na klasyfikację rankingową, gdyż forint uplasował się tylko cztery pozycje niżej (wyprzedzając np. koronę czeską oraz szekla izraelskiego). Obydwie analizowane waluty (PLN i HUF), w kolejnych latach na pewno będą pozostawały pod presją walut z krajów szybciej się rozwijających. Zarówno złoty jak i forint, niebawem może spaść w walutowym rankingu. Wydaje się jednak mało prawdopodobne, aby węgierska waluta pod względem znaczenia na FOREX-ie mogła wyprzedzić złotówkę.
Znaczenie HUF i PLN na rynku FOREX (2001 r. – 2016 r.) | ||||||
Waluta
↓ |
2001 r. | 2004 r. | 2007 r. | 2010 r. | 2013 r. | 2016 r. |
Wartościowy udział danej waluty w obrotach FOREX-u | ||||||
Dolar amerykański (USD) | 90% | 88% | 86% | 85% | 87% | 88% |
Euro (EUR) | 38% | 37% | 37% | 39% | 33% | 31% |
Jen (JPY) | 24% | 21% | 17% | 19% | 23% | 22% |
Funt brytyjski (GBP) | 13% | 16% | 15% | 13% | 12% | 13% |
Dolar australijski (AUD) | 4% | 6% | 7% | 8% | 9% | 7% |
Dolar kanadyjski (CAD) | 4% | 4% | 4% | 5% | 5% | 5% |
Frank szwajcarski (CHF) | 6% | 6% | 7% | 6% | 5% | 5% |
Juan renminbi (CNY) | 0% | 0% | 0% | 1% | 2% | 4% |
Korona szwedzka (SEK) | 2% | 2% | 3% | 2% | 2% | 2% |
Peso meksykańskie (MXN) | 1% | 1% | 1% | 1% | 3% | 2% |
Forint węgierski (HUF) | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% |
Złoty polski (PLN) | 0% | 0% | 1% | 1% | 1% | 1% |
Źródło: opracowanie Kurencja.com na podstawie danych Banku Rozrachunków Międzynarodowych (raport Triennial Central Bank Survey z 2016 r.)
Forinty – notowania waluty oraz jej zmienność
Przedostatnia część naszego opisu będzie dotyczyła zmienności kursowej forinta oraz głównych walut (USD, EUR, GBP, CHF, JPY) względem złotego. Do wyciągnięcia odpowiednich wniosków posłużą dane portalu RatesFx.com z ostatniego miesiąca, ostatnich 3 miesięcy, ostatniego roku i ostatnich 3 lat. Wspomniany portal oblicza m.in. wskaźnik zmienności kursu różnych walut względem złotego. Większy wskaźnik zmienności oczywiście oznacza, że dana waluta bardziej wahała się wobec PLN.
Po przeanalizowaniu danych z poniższej tabeli, czeka nas pewne zaskoczenie. Okazuje się bowiem, że to nie euro jest walutą najmniej wahającą się względem złotego. Z podobną sytuacją nie mieliśmy do czynienia we wcześniejszych odcinkach naszego walutowego cyklu. Dane serwisu RatesFx.com wskazują, że we wszystkich analizowanych okresach forint cechował się jeszcze mniejszą zmiennością (w parze walutowej ze złotym) aniżeli euro. Taką zależność można wytłumaczyć położeniem Polski i Węgier w tym samym obszarze geopolitycznym. Nie bez znaczenia pozostają również silne związki gospodarcze obydwu krajów (Polski i Węgier) ze Strefą Euro. Są one ważniejsze niż bezpośrednie relacje handlowe. W tym kontekście warto dodać, że udział Węgier w polskim eksporcie oraz imporcie wynosi odpowiednio 3% i 2%.
Na uwagę zasługują również waluty z największym wskaźnikiem zmienności wobec złotego. Do tej grupy można zaliczyć dolara amerykańskiego (ostatni 1 miesiąc oraz ostatnie 3 miesiące), funta brytyjskiego (ostatni 1 rok) i franka szwajcarskiego (ostatnie 3 lata). Na wysoką zmienność funta, na pewno rzutowała kwestia Brexitu. Wahania dolara amerykańskiego były związane m.in. z groźbą interwencji zbrojnej USA na Półwyspie Koreańskim. Z kolei na wyniki dotyczące franka szwajcarskiego, nadal wpływa sytuacja z 15 stycznia 2015 r. (tzn. uwolnienie CHF ze sztucznego limitu wartości względem euro).
Zmienność notowań HUF oraz głównych walut
w stosunku do złotego (październik 2017 r.) |
||||
Analizowany wskaźnik →
Waluta ↓ |
Wskaźnik zmienności kursu
w stosunku do złotego* |
|||
ostatni
1 miesiąc |
ostatnie 3 miesiące | ostatni 1 rok | ostatnie
3 lata |
|
Forint węgierski (HUF)
|
3,21 | 3,93 | 4,07 | 4,75 |
Dolar amerykański (USD) | 8,80 | 8,21 | 8,43 | 9,59 |
Euro (EUR) | 4,04 | 4,00 | 4,60 | 5,78 |
Jen japoński (JPY) | 7,32 | 7,75 | 8,86 | 10,85 |
Funt brytyjski (GBP) | 7,04 | 7,61 | 8,92 | 9,41 |
Frank szwajcarski (CHF) | 6,66 | 7,63 | 6,15 | 11,77 |
*- Wskaźnik zmienności to zannualizowane odchylenie standardowe z wahań danej pary walutowej, Źródło: opracowanie Kurencja.com na podstawie danych www.RatesFx.com z 22 października 2017 r.
Ciekawostki związane z HUF
Opis waluty kończymy kilkoma ciekawostkami. Takie interesujące fakty można znaleźć również po przestudiowaniu historii i specyfiki węgierskiej waluty. Warto wiedzieć, że:
- W czasie najwyższej hiperinflacji, węgierski rząd miał już przygotowane projekty banknotów większych niż 100 trylionów pengő (np. 1 tryliard pengő). Gdyby takie banknoty trafiły do obiegu, to spirala inflacyjna rozkręciłaby się jeszcze szybciej.
- Przed wprowadzeniem forinta w 1946 roku nawet największe węgierskie banknoty były warte nie więcej niż kilkanaście centów USA.
- W 1946 roku na węgierskich ulicach do rzadkości nie należał widok śmieciarzy sprzątających z bruku bezwartościowe banknoty (patrz archiwalna fotografia poniżej).